Alain Delambre, voormalig manager human resources, is al vijf jaar werkloos. Omdat hij op zijn vakgebied geen werk kan vinden, accepteert hij een baantje als magazijnbediende. Dan komt hij een baan tegen die precies bij hem past. Als hij met twee andere kandidaten overblijft, hoort hij dat de definitieve beslissing van het management afhangt van de vraag hoe hij reageert onder intense druk, bij een gesimuleerde gijzeling. Vastbesloten om de baan tot elke prijs in de wacht te slepen, besluit Alain het spel mee te spelen. Daarmee zet hij een niet te stoppen keten van gebeurtenissen in gang...

Recensie:

Een spectaculaire kruising tussen Falling Down en The Shawshank Redemption
 

Thrillers gaan vaak over eenzelfde soort onderwerp: moord (of een reeks moorden), rechtszaken, (bio)oorlog, medische wanpraktijken of een verdwenen, mysterieus, heilig relikwie. Rollenspel van de Fransman Pierre Lemaitre gaat over iets heel anders namelijk een gijzeling van een managementteam. Lemaitre raakte geïnspireerd door een waargebeurde affaire in 2005 bij France Télévisions waarbij het management de werknemers op hun loyaliteit testte. De rest van het verhaal van Alan, de proefstelling van de kandidaten en alles eromheen, is fictie.

Alain Delambre is een werkloos geraakte HR-adviseur. Hij is inmiddels 57 jaar en weet dat het bedrijfsleven niet meer op hem zit te wachten. Hij leeft met zijn vrouw Nicole op het randje van de armoedegrens. Het verlies van zijn baan heeft niet alleen geresulteerd in een verlaagd zelfbeeld en een chronisch gebrek aan geld maar heeft ook diepe kraters geslagen in hun sociale leven. Collega’s die in het begin nog contact hielden, haken één voor één af evenals hun vrienden. Alain raakt in een sociaal isolement. Hij voelt zich een mislukkeling, een loser: iemand die tekortschiet in zijn taak als kostwinner. Hij schaamt zich tegenover zijn vrouw en zijn beide dochters, ook al zijn die laatste het huis al uit.

Alain heeft een geestdodend baantje voor een paar uurtjes gevonden bij een farmaceutisch bedrijf waar hij voor dag en dauw dozen moet controleren op hun inhoud en beschrijving maar na een handgemeen met zijn chef moet hij ook daar het veld ruimen. Tot overmaat van ramp hangt hem ook nog een aanklacht wegens fysiek geweld boven het hoofd. Maar het tij lijkt te keren als hij op een sollicitatiebrief een positieve reactie krijgt. Hij stort zich op deze kans als een uitgehongerde hyena op de resten van een karkas. Als hij erachter komt dat ook hij gebruikt wordt, slaat hij helemaal door.

Pierre Lemaitre heeft een gevoelvolle thriller geschreven over een aan lager wal geraakte man die bijna al zijn illusies heeft verloren. Hij weet dit sociale- en emotionele aftakelingsproces op zeer treffende en bijzonder fraaie wijze te verwoorden. Het verhaal bestaat uit drie acts: het voor-, tussen- en naspel waarbij het eerste en laatste bedrijf vanuit het perspectief van Alain Delambre worden beschreven en het intermezzo vanuit het gezichtspunt van Fontana: de regisseur van het geënsceneerde gijzelingsdrama. Dat was tijdens het lezen even omschakelen maar dat wende snel genoeg en was tevens een leuke afwisseling.

Rollenspel is een verhaal over een man in de periferie van de maatschappij die meent een laatste kans op de arbeidsmarkt te krijgen tot hij erachter komt dat hij slechts een figurant is in een boosaardig toneelstuk. Het boek geeft een realistisch maar deprimerend beeld van een samenleving waarin winsten en bonussen de pan uitrijzen maar waar tegelijk mensen als een stel oude schoenen worden afgedankt. De wanhopige Alain Delambre pikt dit niet langer en verwordt tot een kruising van een doorgedraaide Michael Douglas uit Falling Down en een gewiekste Tim Robbins uit The Shawshank Redemption in deze prachtige, pathetische thriller.

© RtH 11-7-2011