Recensie:

Desinformatie en desillusie.

Een tijd geleden had ik enkele zeer positieve berichten opgevangen over De Machtsfabriek van Robert Littell dus toen ik dat superdikke gebonden boek op het boekenfestijn van Utrecht voor slechts € 6,99 tegenkwam, besloot ik het te kopen. Achteraf gezien lag het in Heerenveen voor dezelfde prijs in de opruiming dus had ik me het gesjouw door Utrecht en naar huis kunnen besparen maar dat terzijde.

"De Amerikaanse inlichtingendienst OSS (Office of Strategic Services) opgericht in de 2e WO, werd vlak na de oorlog weer opgeheven. Maar als snel zag president Truman zijn vergissing in en gaf hij in 1946 toestemming voor de oprichting van de CIG (Central Intelligence Group) een jaar later CIA (Central Intelligence Agency) geheten. De belangrijkste werknemers van deze dienst waren voornamelijk oud OSS-ers en talentvolle jongeren van de belangrijkste Universiteiten van Amerika. Jack McAuliffe, Leo Kritzky en Elliott Winstrom Ebbitt zijn drie van die studenten die na hun afstuderen worden benaderd door "De Firma" en zo hun eerste stappen op het spionagepad zetten."

De proloog was veelbelovend maar daarna vlakte het verhaal wat af. Littell ging terug naar het beginstadium van de Koude oorlog en het ontstaan van de CIA. Ik werd bedolven onder allerlei namen, bijnamen en bijzaken. Het las niet fijn en ik schoot ook amper op; het een uiteraard het gevolg van het ander. Ik had al gelezen dat de eerste 150 pagina's nogal taai waren en dat je daar even doorheen moest. Ik kwam tot 200 bladzijden maar toen ik daar doorheen was, werd het inderdaad steeds beter en alsmaar mooier!

De Machtsfabriek beslaat een periode van bijna 50 jaar Koude Oorlog en beschrijft enkele cruciale gebeurtenissen uit de laatste helft van de vorige eeuw. Nadat de Nazi's in 1945 waren verslagen, ontstond er een machtsvacuüm die de Amerikanen en de Russen wilde opvullen met hun ideologieën. De wereld werd ruwweg in tweeën gedeeld - het pro-Russische communistische deel en het pro-Amerikaanse kapitalistische deel - en werd een speelbord van de CIA en KGB met als inzet het domineren van de wereldpolitiek. De CIA was daarbij niet kieskeurig in het selecteren van haar bondgenoten: ex-nazi's, leiders van doodseskaders, maffia, moordenaars; iedereen die maar informatie had of die de dienst kon gebruiken, werd ingezet in de strijd om de wereldheerschappij.

De CIA begon ooit als een heuse inlichtingendienst met slechts als doel het verzamelen en analyseren van informatie en op basis daarvan adviezen geven aan de regering. Maar omdat de dienst daarin herhaaldelijk faalde, begon de CIA zelf initiatieven te ontplooien om de wereld naar haar hand te zetten. Eigen staatshoofden werden misleid, vreemde regeringen werden op slinkse wijze omvergeworpen, opstandige groeperingen werden bewapend en aangemoedigd om een coup te plegen, publiciteitscampagnes werden opgezet om een bevolking te demoraliseren of te activeren enz.

Veel geschiedkundige gebeurtenissen zijn algemeen bekend maar het boek geeft een mooi beeld van wat er allemaal achter de schermen gebeurde. Doordat Littell op geloofwaardige wijze zowel fictieve als non-fictieve personen in zijn spionageroman heeft verwerkt, is niet geheel duidelijk wat nu wel of niet waar is, maar als ik een schatting mag maken is 80% waarheidsgetrouw.
De Machtsfabriek is een fascinerende mix van feiten en fictie over een geheime wereld waarin niemand te vertrouwen is en vol zit met desinformatie en desillusies.


© RtH 30-1-2009