Fantasierijk verzinsel of dystopische mogelijkheid?

Aan alle vrouwen,

Jullie krijgen nu verplicht je nieuwe polsteller om. Het is een symbool van reinheid en toewijding aan je familie. Het leven is nu zoveel makkelijker. Je hebt geen bankrekening meer nodig. Geen paspoort. Jouw rol is het huishouden. Je echtgenoot zorgt verder overal voor. Het is tijd om je te richten op belangrijke waarden zoals bescheidenheid, puurheid, eergevoel en als allerbelangrijkste: gehoorzaamheid. Je kent de regels: als je ook maar één woord over de honderd gaat, stuurt je polsteller een krachtige stroomstoot door je lichaam. Dus kies je woorden zorgvuldig.
Je hebt het recht om te zwijgen.

(WOORDLIMIET BEREIKT)

Het is nog niet zolang geleden dat vrouwen geen eigen bankrekening mochten hebben. Tot juni 1956 moesten getrouwde vrouwen hun man om geld en toestemming vragen als ze iets wilden kopen. Ook konden ze geen verzekeringen afsluiten of geld van de bank halen. Vrouwen waren ‘handelingsonbekwaam’, zoals dat indertijd werd genoemd. Alleen voor de dagelijkse boodschappen kreeg de vrouw huishoudgeld en de goedkeuring van de echtgenoot. Want, zo omschreef het tijdschrift Vrij Nederland in 1949: …de man kan moeilijk de hele dag thuis blijven om de bakker en de melkboer te betalen. Hij heeft wel wat beters te doen.

In VOX wordt een doemscenario geschetst waarin dit weer realiteit wordt. Het is zelfs nog strenger: vrouwen mogen slechts 100 woorden per dag gebruiken! Ook gebarentaal, schrijven en lezen is verboden. Echtgenotes worden geacht thuis te blijven en vrouwelijke dingen te bezigen zoals boodschappen doen, opruimen, schoonmaken, koken en voor de kinderen zorgen. Hun paspoorten zijn ingenomen en hun banen overgenomen door mannen. Degenen die zich niet willen onderwerpen aan de nieuwe regels worden in kampen opgesloten of ergens te werk gesteld.

Jean McClellan is afgestudeerd als cognitief neurolinguïst en gespecialiseerd in afasie van Wernicke. Vlak voordat ze uit haar ambt werd gezet, was ze heel ver met het ontwikkelen van een middel tegen deze aandoening. Patiënten die hier aan lijden begrijpen niet wat anderen zeggen en kunnen geen samenhangende zinnen meer formuleren. Laat nu net de broer van de president bij een ski-ongeluk een hersenletsel hebben opgelopen in het gebied van Wernicke. De broer is de souffleur van de president; het is daarom van wezenlijk belang dat hij snel hersteld maar daarvoor hebben de machthebbers Jean nodig en die heeft een enorme hekel aan de president en zijn zijn beweging...

Christina Dalcher heeft een zeer interessant en origineel onderwerp voor haar beangstigende debuutthriller gekozen. Het is niet een heel spannend maar eerder zeer verontrustend boek. Ze beschrijft op zeer realistische wijze wat er gebeurd als een uiterst, orthodoxe, christelijke, vrouwonvriendelijke groepering aan de macht komt. Het verhaal is bij vlagen hartverscheurend. Je voelt de machteloosheid, de woede en frustratie over dit onrecht. Je zou het uit willen schreeuwen maar je moet oppassen dat je geen stroomstoot krijgt.

Is dit een fantasierijk verzinsel of een dystopische mogelijkheid in onze westerse samenleving? Je zou denken het eerste maar is het echt uitgesloten?
In een tijd waarin christelijke maar ook andere politieke stromingen de vrouw graag weer achter het aanrecht zien, is het niet onmogelijk. Het is een tijd waarin de Westerse pers de mond worden gesnoerd door o.a.Boris Johnson en Donald Trump door ze de toegang tot bijeenkomsten te ontzeggen omdat ze te kritisch zijn op hun functioneren of (voor)genomen maatregelen. Een tijd waar conservatieve opperrechters strengere wetten tegen abortus en euthanasie, of vrijheidsbeperkende maatregelen, kunnen doorvoeren. Een tijd waarin een Nederlands politicus in de persoon van Jan van der Staaij een brief stuurt naar The Wall Street Journal waarin hij de Nederlands euthanasiewetgeving aan de kaak stelt. Dezelfde v/d Staaij die de uiterst conservatieve, christelijke Nashville verklaring heeft ondertekend die zich keert  tegen lgbt-seksualiteit, transseksualiteit, het homohuwelijk en nog veel meer verworven Nederlandse vrijheden. Een ander politiek leider, Thierry Baudet van het Forum voor Democratie, heeft in een essay verwarring gezaaid over diens standpunt rond abortus, euthanasie en werkende vrouwen. En dan is er nog de invloed van onze veranderende samenleving door allochtonen die een andere kijk op vrouwen en lgtb hebben. Als al deze stromingen elkaar weten te vinden en aan de macht komen, ben je dan nog zo zeker dat dit nooit zal gebeuren? 

© RtH april 2020